adalet kalptemi?

Adalet Kalpte mi, Devlette mi? – Ceyhun Akın Cengiz’e Eleştirel Bir Yanıt

Ceyhun Akın Cengiz’in “adaletin akılsal ve duygusal kökeni” tezi, bizi mahkeme duvarlarının soğukluğundan çıkarıp insanın iç dünyasına davet eder. Onun için adalet bir yasa maddesi değil, bir erdem hâlidir. İnsan, başkasının acısına duyarlılıkla yaklaşabiliyorsa adalet oradadır; yasa, ancak bu bilincin kurumsallaşmış hâlidir.

Bu bakış, insani yanıyla büyüleyicidir. Fakat burada şu soruyu sormak kaçınılmaz:
Eğer adalet sadece kalpteyse, devletin adaletsizliğine kim “dur” diyecek?

Bugün mahkemelerin tarafsızlığını yitirdiği, iktidarların hukuku kendi çıkarları doğrultusunda eğip büktüğü bir dönemde yaşıyoruz. Bu koşullarda adaleti sadece bireyin vicdanına havale etmek, iktidarların işine gelir. Çünkü içsel adaletin güçlü olması, dışsal adaletsizlikleri otomatik olarak ortadan kaldırmaz. Tam tersine, vicdanı olan bireyler ancak örgütlü bir toplumsal bilinç oluşturduklarında iktidarın zulmüne karşı koyabilirler.

Cengiz’in “adalet içten başlar” sözü doğrudur; fakat içte kalan adalet toplumu kurtarmaz.
Adalet hem kalpte, hem sokakta; hem akılda, hem kurumlarda yaşamalıdır.
Akıl, adaletin sistemini kurar; duygu ise onun ruhunu verir. Biri olmadan diğeri eksik kalır.

Bugün Türkiye’de, yargıdan çevreye, emekten basın özgürlüğüne kadar birçok alanda yaşanan adaletsizlikler yalnızca bireysel vicdan eksikliğinden değil; kurumsal yozlaşmadan, güç tekelleşmesinden kaynaklanıyor. Bu nedenle adalet mücadelesi, sadece duygusal farkındalık değil, aynı zamanda politik bir eylemdir.
Vicdan, eyleme dönüşmediğinde sadece sessiz bir tanık olur.

Belki de Cengiz’in tezine küçük bir ek yapmak gerekir:

«“Adalet, kalpte başlar ama orada bitmez.”»

Eğer o içsel adalet bilinci sokakta, meydanda, mahkeme kapısında, hatta çevre mücadelesinde ete kemiğe bürünmüyorsa; vicdanın sıcaklığı, iktidarın soğuk adaletsizliğini ısıtmaya yetmez.
Gerçek adalet, duygunun akılla birleştiği, aklın da toplumsal cesaretle buluştuğu yerdedir.

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

derin sistemik kriz

🌍 Derin Sistemik Kriz: Gıdanın ve Geleceğin Kuşatılması İklim değişikliği, yoksulluk, eşitsizlik ve gıda spekülasyonu… Bunların her biri ayrı bir kriz gibi görünse de, aslında aynı sistemin farklı yüzleri. La Via Campesina (LVC) bu tabloyu “derin sistemik kriz” olarak tanımlıyor. Çünkü sorun sadece çevresel değil, ekonomik, toplumsal ve siyasal temelleriyle bir bütün halinde işliyor. Tohumdan Toprağa: Gıdanın Ele Geçirilmesi Bugün dünya gıda sisteminin kaderi, birkaç çok uluslu şirketin elinde. Bayer-Monsanto, Syngenta, Corteva ve BASF gibi agrokimya devleri tohumdan gübreye, tarım ilacından veri teknolojilerine kadar üretim zincirinin her halkasında kontrol kurmuş durumda. Bu şirketler, “yüksek verim” vaadiyle patentli tohumları çiftçilere dayatıyor. Ancak bu tohumlar her yıl yeniden alınmak zorunda, çünkü çiftçinin kendi ürününden tohum ayırıp yeniden ekmesine yasal engeller konuyor. Yani binlerce yıllık tarımsal bilgi, yerel üretim geleneği ve tohum özgürlüğü, patent duvarlarının a...
Devamı

kapital, ekolojik sosyalizm 7

Ekolojik Sosyalizm: Doğayla Barışın Politikası Marx, Kapital’de yalnızca sermaye-emek çelişkisini değil, insanla doğa arasındaki metabolik yarılmayı da anlatır. Kapitalist üretim, insanın doğayla kurduğu organik bağı koparır. İnsan, doğayı artık yaşamın bir parçası değil, sınırsız bir hammadde deposu olarak görür. Bu kopuşun sonucu, hem emek sömürüsü hem ekolojik yıkımdır. Bugün yaşadığımız iklim krizi, işte bu yarılmanın tarihsel doruk noktasıdır. Kapitalizmin doğa üzerindeki zaferi, aslında insanın kendi varoluşuna açtığı savaştır. Bu yüzden ekolojik sosyalizm, sadece çevre politikası değil — insanın yeniden insanlaşma projesidir. --- Doğayı savunmak, emeği savunmaktır Ekolojik sosyalizmin çıkış noktası, Marx’ın şu tespitinde yatar: > “İnsan, doğanın bir parçası olarak yaşar; onu yok ederse kendini de yok eder.” Kapitalist sistem, doğayı sömürürken aynı anda emeği de değersizleştirir. Birinde maden ocağı, diğerinde asgari ücret vardır. İkisinde de ortak olan şey, yaşamın metaya dö...
Devamı

insanlığın yol haritası giriş

## **İnsanlığın Yol Haritası – Giriş** İnsanlık, varoluşunun başından bu yana, hem doğanın bir parçası hem de ona karşı bilinç kazanan bir varlık oldu. Taşın, ateşin, sözün, inancın ve emeğin izinde ilerlerken kendi yolunu çizen; kimi zaman kuran, kimi zaman yıkan; ama her seferinde yeniden başlayan bir tür. Bu uzun yürüyüş, yalnızca hayatta kalma mücadelesi değil, **anlam arayışının** da hikâyesidir. Göbeklitepe’nin taşlarında, Karaca Höyük’ün toprağında; Sümer’in tabletlerinde, Antik Yunan’ın meydanlarında; İslam felsefesinin, Rönesans’ın, Aydınlanma’nın satırlarında hep aynı soru yankılandı: **İnsan kimdir ve nereye gidiyor?** Bu soru, tarihi dönemlere ayırsa da insanlığın yolculuğu bir bütündür. Doğanın içinden çıkarak onu anlamaya çalışan, emeğiyle dünyayı dönüştüren; ama kimi zaman da kendi kurduğu sistemlerin esiri olan bir insanlık hikâyesi… Bu yüzden bir “yol haritası”na ihtiyacımız var — geçmişin izlerini bugünün bilinciyle birleştiren, geleceğe yön verecek bir harita. Bugün ...
Devamı